Współcześnie trudno nam wyobrazić sobie życie bez żarówki i elektryczności w ogóle. Zaledwie 150 lat temu ludzie uzależnieni byli od pór dnia i gdy zapadała ciemność, mogli funkcjonować jedynie przy mdłym świetle świec.
Thomas Edison, człowiek 1000 patentów
W szkole z reguły uczymy się, że wynalazcą żarówki był Thomas Edison, amerykański wynalazca i autor ponad 1000 patentów, w tym w dziedzinie m.in. filmu i dźwięku (pierwsza kamera filmowa z możliwością rejestracji dźwięku na taśmie). Z bardziej makabrycznych wynalazków przypisuje mu się stworzenie pierwszego krzesła elektrycznego.
Jednak zarówno w przypadku żarówki, jak i jego innych wynalazków sprawa jest trochę bardziej skomplikowana. XIX wiek, a zwłaszcza jego druga połowa, były czasem niesamowitego postępu w dziedzinie wynalazków i wielkiego entuzjazmu w kwestii nauki. Wielu naukowców równocześnie wpadało na podobny pomysł, rozwijając idee swoich poprzedników. Inni pracowali w zespołach pod kierownictwem przedsiębiorczych umysłów, którzy w badaniach upatrywali szansę na zysk. Takim przedsiębiorcą był Thomas Edison.
Historia żarówki: dekady badań, dziesiątki naukowców
Patent Edisona poprzedziły liczne wynalazki, począwszy od pierwszych prób podejmowanych już w XVIII wieku. W 1800 roku włoski wynalazca Alessandro Volta pierwszy opisał ogniwo galwaniczne (od jego nazwiska nazwano jednostkę napięcia elektrycznego). Wkrótce potem, w 1802 roku Anglik Humphry Davy stworzył pierwszą, prymitywną lampę elektryczną, tzw. lampę łukową. Była bardzo niepraktyczna, ale wyznaczyła kierunek, w którym rozwinęły się badania.
Lampa łukowa była udoskonalana przez pierwszą połowę XIX wieku, ale dopiero w drugiej połowie stulecia udało się rozwiązać problem krótkiej trwałości i niskiej jasności lamp elektrycznych. Dokonał tego Brytyjczyk Joseph Wilson Swan. To on jest faktycznym wynalazcą żarówki.
Swan swoje doświadczenia prowadził w latach 50-tych i 60-tych, a w 1860 roku uzyskał brytyjski patent na żarówkę z włóknem żarzenia na bazie węgla, zamiast jak dotychczas platyny. Po dalszych udoskonaleniach uzyskał drugi patent w roku 1878 i szybko jego wynalazek zaczął być masowo produkowany i instalowany w domach w Wielkiej Brytanii.
Patent żarówki Edisona
Thomas Edison skopiował pomysł Swana, nieznacznie go ulepszając i opatentował w roku 1879, rozpoczynając dystrybucję w Stanach Zjednoczonych. Mimo początkowej rywalizacji, obaj panowie postanowili ostatecznie połączyć siły, zakładając wspólne przedsiębiorstwo z Edisonem działającym na rynku amerykańskim, a Swanem – brytyjskim.
Jednak to nazwisko Edisona trafiło ostatecznie do podręczników historii, a Swan znany jest dzisiaj głównie pasjonatom nauki. Stało się tak z pewnością dzięki energicznej działalności Edisona na polu nauki i biznesu i jego reputacji jako „człowieka 1000 patentów”.