Oko psa pod wieloma względami jest podobne do ludzkiego narządu wzroku. Podstawowe różnice zachodzą przede wszystkim w szerokości pola widzenia oraz w umiejętności rozpoznawania poszczególnych barw. Jak widzą psy? Czy prawdą jest, że zwierzęta te są daltonistami?
Większość psów bazuje na zmyśle węchu. W dużym uproszczeniu można uznać, że jest on najważniejszy dla tych zwierząt, co wynika z ich natury. Psy mają bowiem wrodzoną umiejętność do tropienia, co z kolei ma ułatwić polowanie. Nie oznacza to jednak, że wzrok nie odgrywa w ich życiu żadnej istotnej roli. Wręcz przeciwnie – sprawne oko umożliwia im nie tylko obserwowanie szczegółów obrazu (nawet z dużych odległości), ale też pozwala na natychmiastową reakcję na jakikolwiek zarejestrowany ruch.
Od razu należy obalić mit o rzekomym daltonizmie psów. Czworonogi potrafią rozróżniać kolory, jednak zakres widzianych przez te zwierzęta barw jest nieco węższy, niż ma to miejsce chociażby u ludzi.
Jak widzi pies?
Psy, ze względu na budowę czaszki oraz swój wzrost, mają inną perspektywę patrzenia na świat od człowieka. Mają one przede wszystkim szersze pole widzenia. To mieści się w granicach od 240 do 270 stopni (w porównaniu do około 180 stopni dla ludzi). Jednocześnie, psy nie mają tak szerokiego pola widzenia dwuocznego. To wynosi, w zależności od rasy, od 30 do 60 stopni. Dla przykładu – pole widzenia obuoczne u ludzi wynosi aż 140 stopni.
Taka specyfika psiego wzroku sprawia, że zwierzęta te są w stanie zarejestrować, co znajduje się lub dzieje, nie tylko przed ich nosem, ale też po bokach głowy. Niektóre rasy, takie jak chociażby chart czy owczarek niemiecki, mogą pochwalić się wręcz panoramicznym polem widzenia. Gdy dodamy do tego fakt, że psie oko wyposażone jest w sporą liczbę bardzo czułych na różne bodźce receptorów, nie powinno dziwić, że czworonóg podczas spaceru potrafi bardzo wyraźnie reagować nawet na najmniejsze i w gruncie rzeczy niegroźne dla niego zjawiska czy zdarzenia.
Czy pies widzi kolory?
Jeszcze niedawno powszechną opinią było, że psy widzą świat w odcieniach szarości. Jednak już w latach 80. XX wieku naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego dowiedli, że psy potrafią rozróżniać kolory. Oczy tych zwierząt są bowiem wyposażone w receptory w postaci czopków, znajdujących się w siatkówce ułożonej na dnie gałki ocznej. To właśnie one odpowiedzialne są za umiejętność rozróżnienia poszczególnych barw. Człowiek posiada trzy rodzaje czopków, wrażliwych na kolory czerwony, niebieski oraz zielony. Daje nam to możliwość rozróżnienia około dziesięciu milionów kolorów. Psy takich receptorów posiadają tylko dwa typy – umożliwiające widzenie odcieni żółtego oraz niebieskiego. W praktyce oznacza to, że czworonóg postrzega takie kolory jak zielony i pomarańczowy w różnych wariantach żółci. Z kolei barwę fioletową widzą jako niebieską, a czerwień widoczna jest dla nich w wariancie szarym czy nawet czarnym!
Wiedząc, że psy najlepiej radzą sobie z widzeniem kolorów żółtego i niebieskiego, warto kupować swoim pupilom zabawki właśnie w tych barwach. Jednocześnie, nie najlepszym pomysłem będzie odzianie czworonoga w jaskrawe ubranka, gdyż te będą przyciągać uwagę innych psów, a nasz ulubieniec może stać się nawet celem ich ataków.
Czy psy widzą w nocy?
Psie oko nie jest aż tak czułe jak chociażby oko kota, jednak zdecydowanie lepiej radzi sobie z widzeniem nocnym niż ludzki narząd wzroku. Trudno się zresztą dziwić – nawet dziś wiele dzikich psów prowadzi wręcz nocny tryb życia. Za widzenie po zmroku odpowiada duża liczba fotoreceptorów – pręcików. Pozwalają one zidentyfikować różne kształty i ruchy nawet przy bardzo słabym świetle. Oprócz tego psie oko posiada makatę odblaskową, która znajduje się za siatkówką. Jej zadanie polega na byciu “lustrem” i odbijaniu promieni świetlnych z powrotem na siatkówkę, dzięki czemu psie oko wyłapuje dużo więcej fotonów. Oprócz tego psie oko lepiej widzi po zmroku od ludzkiego za sprawą dużej powierzchni rogówki oraz dużej soczewki.
Ostrość widzenia
Wspomniana wyżej soczewka dużych rozmiarów ma swoje wady i zalety. Z jednej strony pozwala lepiej widzieć w półmroku, ale z drugiej odbija się to na ostrości widzenia. Co więcej – badania dowodzą (m.in. przeprowadzone przez naukowców ze Szkoły Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu w Wisconsin), że niektóre rasy psów (np. rottweilery, owczarki niemieckie czy sznaucery miniaturowe) mają genetyczne predyspozycje do krótkowzroczności. Inne rasy, np. charty, są dalekowidzami, co ma związek oczywiście z przystosowaniem się wzroku do polowania na drobną zwierzynę.
Wrażliwość na światło
Psy widzą migotanie o częstotliwości 75 herców. Oznacza to, że np. obraz wyświetlany w telewizorze nie będzie dla czworonoga atrakcyjny tak jak dla nas. Urządzenia te skonstruowane są bowiem pod ludzkie oko, któremu potrzeba częstotliwości odświeżania 50 herców. Obecnie można zakupić telewizory z częstotliwością odświeżania między 60 a 120 herców. Pies może więc odczytywać to, co dzieje się na ekranie TV, jako obraz mniej lub bardziej przerywany czy kanciasty. Pamiętać też należy, że telewizja nie będzie dla zwierzęcia interesująca także ze względu na brak możliwości odczytania wszystkich barw. Niektóre ze zwierząt jednak bywają zafascynowane obrazami wyświetlanymi na domowych monitorach.
Warto dodać, że psi wzrok jest mocno wrażliwy na ruch. Czworonóg potrafi dostrzec przemieszczający się obiekt nawet z odległości kilku kilometrów. Psy potrafią nerwowo reagować, gdy ktoś w ich bliskim otoczeniu zachowuje się gwałtownie. Dlatego zaleca się zachować spokój w kontaktach z tymi zwierzętami. Nie warto przed nimi uciekać, machać rękoma, wykonywać nagłych i niespodziewanych ruchów.
Artykuł powstał przy współpracy z Centrum Okulistyki Weterynaryjnej EyeVet Wrocław