Ile jest kontynentów na świecie? 

625

Ile jest kontynentów na świecie?

Kontynentem nazywamy wielką masę lądu. Wbrew powszechnemu wyobrażeniu, ich granice wcale nie są wyznaczane jakimiś wyraźnymi barierami geograficznymi – w wielu przypadkach ludzkość po prostu umówiła się, że jakiś obszar może być nazwany kontynentem, a inny – nie. Skoro tak, to ile właściwie mamy na świecie kontynentów? I czy może być ich kiedyś więcej lub mniej?

Siedem kontynentów – najpopularniejszy podział

Według najczęściej przyjmowanych założeń, na świecie znajduje się siedem kontynentów. Są to, w kolejności od najmniejszego do największego:

1. Australia
2. Europa
3. Antarktyda
4. Ameryka Południowa
5. Ameryka Północna
6. Afryka
7. Azja

Podział ten jest szeroko stosowany w szkołach i mediach na całym świecie, ale warto pamiętać, że nie jest uniwersalny. W innych częściach świata, jak np. w krajach byłego ZSRR czy Ameryki Łacińskiej, spotkamy się z innymi wersjami, w których liczba kontynentów wynosi sześć lub nawet pięć. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedź kryje się w geograficznych niuansach, które omówimy poniżej.

Czy granice kontynentów są oczywiste?

Wbrew pozorom, podział świata na kontynenty nie opiera się wyłącznie na wyraźnych różnicach geograficznych. Przeciwnie – wiele obecnie przyjmowanych granic kontynentów wynika z ustaleń kulturowych, historycznych lub politycznych.

Afryka i jej granice

Afryka wydaje się być wyraźnie oddzielona od innych kontynentów. Jednak w rzeczywistości połączona jest z Azją wąskim paskiem lądu zwanym Przesmykiem Sueskim, który w najwęższym miejscu ma 121 km. Granice tych dwóch kontynentów jeszcze bardziej zatarły się przed zbudowaniem Kanału Sueskiego w 1869 roku – wcześniej Afryka i Azja faktycznie stanowiły jedną masę lądową.

Europa – kontynent czy część Azji?

Europa jest szczególnym przypadkiem. Nie oddzielają jej od Azji żadne duże morza ani oceany. W rzeczywistości tworzy wraz z Azją wspólny superkontynent Eurazję. Wyróżnianie Europy jako osobnego kontynentu jest zatem w dużej mierze kwestią tradycji i kultury, a nie geografii fizycznej.

Australia oraz Oceania

Australia to najmniejszy kontynent, całkowicie otoczony wodą. Pomimo swojego rozmiaru, mogłaby być uznana za największą wyspę świata, gdyby nie decyzje kulturowe. Co ciekawe, w oficjalnej nomenklaturze często mówi się o „kontynencie australijskim”, który obejmuje nie tylko Australię, ale też wyspiarską Oceanię. Druga pod względem wielkości wyspa na świecie, Grenlandia, nie jest uważana za kontynent – przede wszystkim ze względu na niewielką populację i marginalne znaczenie kulturowe.

Antarktyda – kontynent bez stałych mieszkańców

Antarktyda wyróżnia się nieobecnością stałej ludności. Jednak jej ogromna powierzchnia, wynosząca około 14 milionów kilometrów kwadratowych (niemal tyle co Ameryka Południowa), sprawia, że zasłużyła na nazwę kontynentu.

Ameryka Północna i Ameryka Południowa – jedna masa, dwa kontynenty

Podział Ameryki na część północną i południową to także kwestia umowna. Te dwie części dzieli jedynie Przesmyk Panamski, w najwęższym miejscu mający 47 km szerokości. Choć podział jest powszechnie stosowany, geograficznie można by je uznać za jeden wielki kontynent. Dodatkowo, granice kulturowe między krajami anglojęzycznymi a Ameryką Łacińską jeszcze bardziej komplikują sytuację.

Ile jest kontynentów według innych klasyfikacji?

Odpowiadając na kluczowe pytanie – ile jest kontynentów na świecie? – warto zaznaczyć, że liczba kontynentów zależy od przyjętej definicji i tradycji:

• 7 kontynentów – Australia, Europa, Azja, Afryka, Ameryka Północna, Ameryka Południowa, Antarktyda (najpopularniejsza wersja np. w Polsce, USA, Chinach).
• 6 kontynentów – Połączenie Europy i Azji w „Eurazję”, dwie Ameryki osobno (wersja spotykana w Rosji i Europie Wschodniej).
• 5 kontynentów – Połączenie obu Ameryk w jedną „Amerykę” (popularne np. w igrzyskach olimpijskich, symbolizowane przez pięć kół olimpijskich).
• 4 kontynenty – Połączenie Europy, Azji i Afryki w Afro-Eurazję + Ameryka, Australia, Antarktyda.

W literaturze angielskojęzycznej można się też spotkać z różnymi kryteriami geologicznymi (kontynenty jako płyty tektoniczne), ale na co dzień używa się podziału kulturowego.

Przyszłość kontynentów – czy mogą się zmieniać?

Chociaż od setek lat funkcjonujemy z podziałem na kilka (najczęściej siedem) kontynentów, nie jest to układ „na zawsze”. Ruchy płyt tektonicznych sprawiają, że w odległej przyszłości mogą powstać nowe superkontynenty, takie jak prognozowana przez naukowców „Amazja”, łącząca Azję i Amerykę Północną.

Podsumowanie

Ile jest kontynentów na świecie? W najpopularniejszej wersji uczymy się o siedmiu. Jednak, tak samo jak ich granice, tak i sam podział jest umowny i zależy od kulturowych, historycznych oraz geograficznych kryteriów. Może być ich pięć, sześć lub siedem, a nawet mniej – wszystko zależy od punktu widzenia.

Zrozumienie tego pozwala spojrzeć na mapę świata nie tylko przez pryzmat rysowanych granic, ale także przez fascynujący pryzmat historii, nauki i kultury, które razem kształtowały naszą planetę.